Ook als je weet hoe het afloopt moet het spannend blijven

Het unieke van de serie Columbo is dat je aan het begin van de aflevering al weet wie de moord gepleegd heeft. De spanning van het verhaal wordt opgebouwd rond de vraag hoe inspecteur Columbo er achterkomt en weet te bewijzen wie de dader is.

Er zijn mensen die als ze een boek lezen even beginnen met te spieken hoe het afloopt en de laatste pagina lezen. Ik denk dat voor hen het boek daarna niettemin spannend kan zijn, al is het maar omdat ze willen weten hoe het verhaal zich naar het einde toe zal ontwikkelen.

Er was een tijd dat ik tijdens het schrijven niet teveel wilde nadenken over waar het verhaal heenging. Ik liet me leiden door invallen en de flow van het verhaal en zo liet ik me graag verrassen. Het moest voor mij ook nog een beetje spannend blijven. Als ik van tevoren precies wist hoe het afliep, was de lol er af.

Dat stadium ben ik gelukkig lang voorbij. Enige planning levert, in mijn geval, betere verhalen op. En om het spannend te houden laat ik me graag verrassen door alle bochten en vergezichten die het pad naar de geplande ontknoping of finale te bieden heeft.

Schrijven is toch een beetje op vakantie gaan

We zijn een week van vakantie terug. Toen ik nog in loondienst was, gebruikte ik de vakantie om te schrijven. Nu heb ik amper een letter op papier gezet. Afgelopen dagen vroegen mensen regelmatig hoe onze vakantie geweest was en ik moet eerlijk bekennen dat ik daarover vrij diep moest nadenken. De mystieke ervaring van diepere ontspanning die mensen vaak omschrijven als ‘het vakantiegevoel’ heb ik dit jaar niet gehad. Continue reading “Schrijven is toch een beetje op vakantie gaan”

‘Ze willen iets: wraak of vergeving.’

Ik houd van vergane glorie. Verlaten en half ingestorte fabriekspanden, ooit symbool voor welvaart en voorspoed. Hotels die hun gloriedagen hadden in een tijd dat de Russische Tsaren er nog kwamen. Vergeten kustplaatsen die in stijl en opbouw de grandeur van de jaren twintig nog koesteren, maar waar geen toerist meer komt. Prachtig. Continue reading “‘Ze willen iets: wraak of vergeving.’”

Een achterflap is geen synopsis

Nee, een achterflap is geen synopsis, anders zou je na het lezen van de achterflap precies weten hoe het boek afloopt. Spijtig voor veel romans. Dodelijk voor een who-done-it. Andersom is het minder vanzelfsprekend. De meeste synopsissen die ik heb gelezen, en zeker die ik zelf heb geschreven, missen de belangrijkste plotinformatie, of beschrijven het einde slechts in verhullende termen. In dit stadium van het schrijven komt dat door mijn schroom om mezelf ergens op vast te leggen. Of het is omdat ik het eenvoudigweg nog niet precies weet. Er zijn schrijvers die beginnen met een einde te bedenken, maar ik heb altijd vooral ideeën voor het begin.

Als een manuscript eenmaal af is, wordt de synopsis niet altijd beter. Dan speelt denk ik vaak de angst mee om teveel weg te geven. Je verklapt altijd wel iets waarvan je eigenlijk zou willen dat de lezer, ook als dat een uitgever, redacteur of regisseur of wie dan ook is, het voor het eerst rechtstreeks uit de tekst ervaart. Die eerste, pure leeservaring wil je niemand ontzeggen. En je wilt als schrijver dat de tekst voor zichzelf spreekt. Dat je hem niet in een samenvatting moet gaan uitleggen.

Vanwege alle bovengenoemde, slechte, argumenten heb ik dus een soort achterflap geschreven die ik nu met een stalen gezicht en innemende glimlach als synopsis aan jullie presenteer. Ik hoop dat niemand het in de gaten heeft.

Synopsis
Alex raakt na zijn studie geschiedenis werkloos. Omdat hij niet lang thuis wil zitten, neemt hij de eerste baan aan die hij kan krijgen en gaat aan de slag bij het callcenter van een bank. Terwijl Alex gestaag carrière maakt, neemt onder klanten het wantrouwen naar banken toe en krijgen callcenters een steeds slechtere naam. Dhr Jansen uit Ommen is een klant die al zijn spaargeld riskeert met beleggen. Hij voelt zich de speelbal van de financiële markten en het slachtoffer van een onmenselijk bankinstituut. Meermalen kruisen de paden van ´selfmade´ bankman Alex en slachtoffer-klant dhr Jansen. In een laatste, cruciale ontmoeting staan zij lijnrecht tegenover elkaar. En als zij elkaars idealen en overtuigingen op de proef stellen blijkt dat hun rivaliteit veel fundamenteler is dan een dispuut over geld en bankzaken.

Iedereen kan schrijven met Ravensburger

Er was een tijd dat ik het romantische ideaal koesterde dat schrijven, van wat dan ook, werd ingegeven door een plotselinge vonk van goddelijke inspiratie. Inmiddels, een slordige twintig jaar later, heb ik gelukkig ontdekt dat er veel meer bij komt kijken: plannen en noest doorwerken. Toch overvalt me af en toe de angst dat het teveel een invuloefening wordt. Met name in de fase waarin ik alle onrijpe ideeën die door mijn hoofd spoken ga vastleggen. Er ontstaat een plan, en ik weet: zonder plan ga ik dwalen en verwordt wat ik schrijf tot doelloos en incoherent gekeuvel, dat de meeste lezers na een aantal pagina’s terzijde leggen verzuchtend, ik weet niet meer waar die man heen wil met dit boek, maar ik weet in ieder geval dat ik er niet mee naar toe hoef. Ik weet ook dat een plan of outline zoals ik dat voor een boek maak geen Ravensburger kleurplaat wordt. Er blijft nog genoeg te fantaseren over. Ik zal nog nieuwe wegen inslaan en me echt niet geremd voelen het plan helemaal om te gooien als dat me goed dunkt. Ik kan me dat honderd keer voorhouden, toch voel ik weer die weerstand in mezelf, alsof hierna het leuke werk gedaan is en er een invuloefening overblijft. Ik sus mezelf en houd mij voor: schrijven is vastleggen, schrijven is keuzes maken.

Dus ben ik nu bezig om alle losse flodders die in mijn hoofd spoken, te gieten in wat ik zal aanduiden als ‘het plan’. Dat plan lijkt in opzet verdacht veel op een document dat ik zal schrijven als het boek zo’n beetje af is: het ‘proposal’ voor de uitgever. De meeste uitgeverijen vragen minimaal om een synopsis. Paul Sebes spelt zelfs voor je uit welke informatie je mee moet zenden.

Ik heb voor mezelf een checklist gemaakt van de zaken die ik de komende dagen op papier wil zetten. Korte synopsis / Structuur van het boek / Synopsis per hoofdstuk / Beschrijving thematiek / Beschrijving plot / De belangrijkste personages / Genreaanduiding & Positionering (doelgroep) / Geschatte omvang en planning.

Als ik het al niet voor een (potentiële) uitgever zou doen; ik vind het ook buitengewoon nuttig voor mezelf. Het zijn de vragen die ik mezelf wil stellen om er voor te zorgen dat het boek klopt, dat de inhoud coherent en consistent is. Het helpt bij het proces van vastleggen en keuzes maken op momenten dat ik ‘in de twijfelstand blijf hangen’. Zodat het boek dat ik uiteindelijk voltooi ook werkelijk het boek is dat ik wilde schrijven.

Voor de toevallige voorbijganger

Ik zag in de statistieken dat ik zonder enige vorm van publiciteit de eerste bezoeker op mijn blog had gehad. Ik voel me iemand die een winkel begint maar nog niet open is. Een eerste nieuwsgierige klant drukt zijn neus tegen de winkelruit terwijl ik nog volop met de inrichting bezig ben. Ik hang maar een briefje op: ‘Dit blog is een van mijn goede voornemens voor 2011. Nog even geduld dus.’

Dag wereld

Dit is het eerste proefbericht op mijn blog. Ik zal maar meteen opbiechten dat eerdere pogingen om te gaan bloggen niet altijd even succesvol waren. Meestal een post of vier en daarna stierf het een stille dood. Een positieve uitzondering was ons verhuisblog. Dat zat hem in het specifieke onderwerp en de afgebakende periode. Dat is een overeenkomst met dit blog: het gaat over de totstandkoming van mijn volgende boek en hoe dat een onwaarschijnlijk groot succes wordt. Ontdek met mij mee de literaire hit van 2011!