Site pictogram Frank Norbert Rieter

drie is de hel

Het eerste toneelstuk dat ik schreef bestond eigenlijk alleen uit dialogen. Zodra er een derde persoon ten tonele verscheen, zat er één personage voor spek en bonen bij. Die moest dan maar snel weer af. Een stoplap en hup, weg ermee.

Het tweede stuk dat ik schreef gebruikte ik als schrijfoefening voor scènes met meer dan twee personen. Er is bijna geen moment dat er maar twee mensen op het toneel staan. Als ik dat nu teruglees, zie ik dat ik eigenlijk valsspeel. Het zijn aangeklede dialogen. Er is geen constante spanning in de driehoek. Er zijn twee mensen die echte interactie met elkaar hebben. De derde persoon heb ik wel wat om handen gegeven, maar zonder al te veel moeite zou ik hem zo uit de scène kunnen schrappen.

Inmiddels ben ik zo’n tien jaar en evenzoveel toneelstukken verder. Ik heb de slag wel een beetje te pakken gekregen, al zou ik niet goed kunnen samenvatten wat nou precies wel en niet werkt in van die scènes met meer spelers. Het blijven toch vaak een beetje transitiemomenten naar de volgende dialoog of monoloog.

In de eenakter waar ik nu aan schrijf had ik voor het eerst sinds tijden weer eens drie personages met gelijke zwaarte in een scène staan. Ze willen allemaal iets. Ze hebben allemaal wel wat te verbergen. Ze hebben de neiging om hun taalgebruik aan te passen aan degene tegen wie ze spreken. Als er dan twee toehoorders zijn waar ze een verschillende relatie mee hebben, levert dat meteen spanning op.

Met die versgeschreven scène in mijn achterhoofd had ik afgelopen maandag een les van Nirav Christophe (in het dagelijks leven o.a. docent aan de HKU, die avond te gast bij MC). Hij behandelde tussen neus en lippen door even hoe je een trialoog kunt schrijven. Verbondjes scheppen. A met B en B met C en C met A. En dan steeds boompje verwisselen, schakelen, zodat er steeds één buiten spel staat. En die schakelingen, daar ontstaat het drama. Het is natuurlijk maar een model, maar in zijn eenvoud is het zo krachtig.

Ik had zelf een schakeling op dat moment, denk ik. Ik zag in een minuutje op de flip-over materie beschreven worden waar ik dus al een jaar of tien mee stoeide. En passend vereenvoudigd en uitgelegd. Fascinerend.

Ik had het wiel wel zelf opnieuw uitgevonden, maar wist eigenlijk niet waarom het draaide. En zolang het draait is dat geen probleem. Maar als het vastloopt (en dat gebeurt me ook regelmatig) wil ik weten hoe het werkt.

Dit is precies waarom ik zo’n cursus doe en waarom ik regelmatig boeken over schrijven lees. Verbreden, bewust worden, meer invalshoeken vergaren. Ik ben nooit uitgeleerd.

Mobiele versie afsluiten