Boeken die me bijbleven

pascal

Ik heb een hekel aan kettingbrieven. Je kunt er niet met goed fatsoen nee op zeggen, en je wordt dan ook nog eens verplicht om wat je zelf tegen heug en meug hebt geaccepteerd een ander aan te doen. Meestal negeer ik ze straal. De uitnodiging van Pascal van der Maas om eens op papier te zetten welke tien boeken mij het meest zijn bijgebleven kon ik echter niet negeren. Ik moest er een maand of drie over nadenken, maar hier is hij dan alsnog. Niet op facebook, maar op mijn blog, en warempel, ja, ik geef hem door. Sorry, het gaat over boeken.

Boeken die me bij bleven

  1. De drie musketiers (Alexandre Dumas). Met dit boek heb ik de volwassen literatuur ontdekt. Ik las een kindereditie van het eerste deel. Toen het uit was, ontdekte ik in de kast van mijn ouders dat er nog twee delen bestonden (‘Twintig jaar later’ en ‘De burggraaf van Bragelonne’). Maar daar was geen kinderversie van, dus nam ik de oorspronkelijke, dikke pillen ter hand. Ik raakte behoorlijk verslingerd aan avonturenromans. Uiteraard las ik Schateiland, maar die noem ik met name omdat ik een paar jaar terug zo onder de indruk was van het boek Long John Silver. Björn Larsson schreef in dit ‘vervolg’ de complete biografische roman van Stevesons beroemde piraat. Een perfect boek, dat laat zien hoe je fictie in historische feiten inbedt.
  2. Reis naar de maan in 28 dagen en 12 uren (Jules Verne). Mijn eerste science fiction. Van Verne leerde ik voor het eerst hoe ver je fantasie kan reiken als je hem werkelijk de vrije loop laat – en dat dat kan terwijl je met je voeten in de realiteit blijft staan.
  3. Alles van Paul Biegel, en met name De kleine kapitein. Ik denk dat dat het eerste boek was, waarbij ik me al lezend realiseerde dat ik echt ìn dat boek wilde zijn, en nergens anders.
  4. De prozagedichten van C.A.Smith. Ik weet niet of ze goed zijn (eigenlijk weet ik het wel, slechts een enkele is echt goed) maar ik vind ze prachtig. Bij het lezen van zijn prozagedichten realiseerde ik me voor het eerst dat het bij schrijven soms alleen om de taal of om het beeld kan gaan. Dat dat soms genoeg is. Ander werk van Smith had ook bijna deze top tien gehaald. Een deel van zijn Zothique verhalen is opgenomen in de Bruna Fantasy en Horror-reeks (FeH). Die hele reeks had in deze top tien kunnen staan, want met die boeken werd mijn voorliefde voor ‘het fantastische’ in de literatuur aangewakkerd. Samensteller van die serie was de te weinig geprezen en gememoreerde redacteur Aart C. Prins.
  5. De silmarillion (J.R.R.Tolkien). Eigenlijk moet ik zeggen: Tolkiens hele oeuvre. Ik las In de Ban van de ring. Daarna De Silmarillion. Daarna De hobbit. De Nagelaten Vertellingen. De brieven. De biografie. De lexicon. En natuurlijk die hele reeks nagelaten manuscripten, verzorgd door Christopher Tolkien. Eigenlijk gewoon alles, dus. Van Tolkien leerde ik waar je werk toe kan leiden als je je passie en fascinatie volgt. Het geheel wordt dan meer dan de som der delen. Uiteindelijk is het de wereld die spreekt, niet één afzonderlijk werk.
  6. Ghormengast (Mervyn Peake). Op deze plek had ook De worm Ouroubouros kunnen staan, of het werk van Dunsany. Ik houd van oude fantasy (zeg maar: ‘van voor Tolkien’). Vaak is die origineler, oorspronkelijker. Schrijvers zijn minder beïnvloed door, of hoeven zich minder af te zetten tegen, de eindeloze stroom draken-ring-queeste-pulp. Ghormengast springt er ook nog eens bovenuit omdat de plaats van handeling zo mooi klein is (binnen één kasteel): er wordt ingezoomd op de personages en hun verhoudingen. Nergens is magie (of één van de andere pompeuze stijlkenmerken van fantasy) aanwezig en toch wordt je ‘sense of wonder’ geprikkeld. Ik las het werk voor het eerst in de uitmuntende vertaling van Frits van de Waa. Daarna wist ik het zeker: je kunt boeken echt beter in een goede vertaling lezen dan in hun oorspronkelijke taal. Nederlanders die zeggen altijd liever in het Engels te lezen, hebben hun eigen taalgevoel verziekt en verkwanseld.
  7. Kaas (Elsschot). De Nederlandstalige boeken op deze lijst gaan me vooral om de taal. Ik lees aardig wat Nederlandse literatuur, maar vaak kan het me inhoudelijk niet zo boeien. Veel navelstaarderij, weinig echte verhalen. Tot de taal me raakt, dan raak ik geboeid, ook door het verhaal. Elsschot deed dat als eerste. Velen volgden, waaronder Kellendonk en Mortier. En Reve. En dus:
  8. Het boek van violet en dood (Gerard Reve). Ik houd vooral van zijn late werk. Bezorgde ouders is prachtig. Het hijgend hert is misschien wel het allermooiste. Het gaat allemaal nergens over, maar juist daarom.
  9. Het werk van Brusselmans. Als ik een titel moet noemen: De Droogte. Veel mensen kunnen zijn werk niet los zien van zijn verschijning op T.V. Ik heb daar geen last van. Ik zie nooit praatprogramma’s. Andere lezers blijven hangen in het hilarische en schavuitachtige. Hoewel dat onmiskenbaar een deel van zijn werk is, lees ik er veel meer in. Er zit een grote verscheidenheid aan lagen, thema’s en emoties in zijn werk. Hij schetst met humor de troosteloze tragiek van alledag. Voor mij is hij de meester van de tragikomedie. Hij doet in zijn boeken wat de Coen Brothers op het witte doek doen. Ik vind dat prachtig.
  10. Het verjaardagsfeest (Pinter). Door dat stuk heb ik theaterteksten leren lezen. En ik hield er nooit meer mee op.

En dan heb ik er tien. Tien is natuurlijk te weinig. Ik bedenk me dat ik te weinig poëzie heb opgenomen (bijvoorbeeld Gorter en Nijhof en Lloyd Haft). Misschien nomineert iemand me ooit voor het opstellen van een lijstje van tien dichters…

Enfin, tot slot: mensen van wie ik benieuwd ben hoe hun lijst er uit ziet:

M.F. Lambers

N.A. Assinck

J. van de Korput

Welke boeken zijn jullie het meest bijgebleven? Voel je niet verplicht.

5 thoughts on “Boeken die me bijbleven”

  1. En bedankt Frank 😉 Heel fijn dat je me genomineerd hebt om mijn 10 favoriete boeken te noemen…
    Hoewel ik best veel lees is het een wonder als ik tien titels bij elkaar krijg, ik vergeet ze namelijk altijd… dit zijn in ieder geval tien titels die ik niet vergeten ben.
    Toen ik begon dacht ik ik lees boeken meestal om de inhoud, zelden om het taalgebruik, dus het zullen wel meer historische romans dan literaire werken worden, denk ik, maar het valt mee. Mijn lijst op min of meer chronologische volgorde:

    De kleine kapitein van Paul Biegel; toen ik naar de eerste klas lagere school ging kon ik nog niet lezen, want het interesseerde me niet, de bèta in mij was toen al sterker aanwezig dan de alfa.
    De juf las die eerste schooldag het eerste hoofdstuk uit de kleine kapitein voor en ik wilde zo graag weten hoe het verder ging dat ik mijn vader zo ver heb gekregen om dat boek die maandagmiddag voor me te kopen en die avond kon ik lezen.

    Een dag uit het leven van Ivan Denisovitsj van Alexander Solzjenitsyn; mooi boek, beslaat weinig tijd en leest als een trein.

    Alaska van James A. Michener; eigenlijk ben ik dol op bijna alle boeken van Michener; heerlijk dikke pillen die in romanvorm de geschiedenis van een bepaald gebied beschrijven. In deze traditie passen voor mij ook de boeken van Edward Rutherford, bijvoorbeeld Sarum en Londen.

    De klonen van Joanna May van Fay Weldon en Zwaar verlies van Rita Mae Brown en verder eigenlijk alles van deze schrijfsters, heb ik verslonden toen ik een jaar of zestien, zeventien was.

    Roots, Queen en mama Flora’s familie, alledrie van Alex Haley, de familiegeschiedenis van de schrijver zelf, beginnend in Afrika, daarna over de slavernij in de Verenigde Staten tot de jaren tachtig van de vorige eeuw.

    De Ilias & de Odyssee van Homerus in de vertaling van Onno Damsté; tja, wie houdt er niet van een avonturenroman

    De vrije negerin Elizabeth; het was voor mij een eye-opener dat blijkbaar binnen het koloniale systeem in Suriname ook zwarte mensen andere zwarte mensen konden bezitten… Misschien naïef…

    Eigenlijk alles van Donna Leon en de laatste tijd lees ik veel van Robert Goddard. Fijne detectives met net wat extra.
    Over detectives gesproken; fijne historische als Romeins bloed van Steven Saylor en in datzelfde genre ook de boeken van Ellis Peters; heerlijk voor op vakantie.

    En recent heb ik de Vogelpoort van Katie Hickman en De brand van Istanbul van Jason Goodwin gelezen.

    O ja en last but not least; Stad van dromen van Beverly Swerling, een roman over het begin van New York waarin veel aandacht is voor de stand van de geneeskunst.

    Ik wilde echt heel graag een paar mooie homo-titels op deze lijst zetten, maar ik kon nergens op komen… die komen waarschijnlijk pas weer bovendrijven als ik op ‘verzenden’ heb gedrukt.

    Ik nomineer Carla Rieter en Sophie Lambers.

  2. Boeken die mij zijn bijgebleven en waar ik een bijzondere herinnering aan heb.

    1 In mijn kinderjaren heeft de klassieker ALLEEN OP DE WERELD (originele dikke versie)van Hector Malot erg veel indruk gemaakt. Ik weet niet meer hoeveel keer ik het boek gelezen heb ; ik herlas en herlas en de tranen vloeiden over mijn wangen zo erg had ik de doen met het zielige jongetje Remi. Ik werd voor het eerst geconfronteerd met een kind dat geen liefdevolle ouders had, geen warmte kende en letterlijk alleen op de wereld was.
    2 Op de middelbare school verslond ik de boeken van Alexandre Dumas pére et fils. Het meest is mij de DE GRAAF VAN MONTE CRISTO bijgebleven. Hier maakte ik kennis met liefde, valsheid, egoïsme en wraak.
    3 VAN OUDE DINGEN EN DE MENSEN DIE VOORBIJ GAAN van Couperus las ik voor mijn eindexamenlijst Nederland. Ik vond het prachtig. Tijdens het lezen verdronk je als het ware in de ouderdom die beschreven werd. Ik realiseerde me wat het betekent om een goed schrijver te zijn, iemand die je door zijn woorden kan meeslepen in een sfeer, die voor een iemand van 16 of 17 nou niet bepaald bij voorbaat interessant is.
    4 In dezelfde levensfase ontdekte ik de detectives en later de thrillers. Ik ben een groot fan gebleven. Alle AGATHA CHRISTIE’s heb ik verslonden. . Ook noem ik graag Ursula Curtiss , een knappe thrillerschrijfster, naar mijn mening ondergewaardeerd. DE RECHTER TIE reeks verdient een bijzondere plek, een Chinese rechter die misdaden oplost in het oude China. Tegenwoordig lees ik het liefst historische thrillers/detectives zoals van ROBERT GODDARD, of van HELENE NOLTHENIUS waar de monnik Lapo Mosca de hoofdrol speelt. IN DE NAAM VAN DE ROOS van Umberto Eco hoort ook in dit rijtje thuis.
    5 Voor mij is HELLA HAASSE de nummer één, de grootste schrijver in Nederland. HET WOUD DER VERWACHTING is een meesterwerk zoals ik er niet veel ken. Met groot genoegen lees ik het boek eens in de zoveel jaar opnieuw. Het wint het van de drie boeken BENTICK, die ook buiten woon prachtig zijn geschreven.
    6 Primo Levi, IS DIT EEN MENS. Ik heb meer boeken gelezen met oorlogservaringen waaronder : Louis de Wijze, “Ontsnapping uit de dodenmars” en van mijn vader Alfredo Michelotti, “Alla ricerca della mia gioventú”.
    Beide laatste zijn indrukwekkend en roepen emoties op. Primo Levi was het eerste boek dat ik over dit onderwerp las en het heeft grote indruk gemaakt. Levi is in staat je met simpele woorden te laten zien hoe een kleinigheid, althans in onze ogen een kleinigheid, zoals versleten schoenen het verschil kan maken tussen leven en dood; hij beschrijft welke grenzen iemand bereid is te overschrijven om te overleven.
    7 Mathew Parker, MONTE CASSINO 1944. Als er al een boek is dat weergeeft wat oorlog is, dan is het wel dit boek. Een dikke pil, maar dat merk je niet al lezende. Iedereen kent Stalingrad maar weinigen beseffen dat Monte Cassino een vergelijkbare hel was. Het boek beschrijft ook de rol van de vele buiten Europese militairen en hun doorslaggevende rol in deze oorlog omdat zij de kennis en ervaring hadden hoe te strijden in ondoordringbare hoge bergen.
    8 DE AS VAN MIJN MOEDER van Frank McCourt. Een familieverhaal van armoede en emigratie. Boeken over emigratie hebben mijn bijzondere belangstelling en dit boek van McCourt beschrijft in tegenstelling tot sommige andere boeken geen successtory maar grote ellende.
    9 Frank Norbert Rieter “ONZE LOODGIETER”. Als moeder ben ik wellicht niet objectief maar toch…..ik vind het een zeer origineel onderwerp maar vooral de opzet valt op en blijft je bij. Enerzijds is er de loodgieter/filosoof die met paard en wagen naar Rome trekt om daarna nog zo mogelijk Jeruzalem Mekka te bereiken anderzijds de schrijver die naar aanleiding van gebeurtenissen en gedachten van de loodgieter gedurende de reis mee filosofeert en meedenkt.
    10 Ik ben een grote fan van Tolkien. De meeste werken heb ik gelezen, met groot genoegen maar vooral met grote bewondering. Bovenaan staat voor mij DE SILMARILLION. In een woord : prachtig! Het gaat over de mythische wereld achter de wereld die beschreven wordt in De ban van de ring. Wat ontzettend knap!
    Het mogen maar tien boeken zijn, maar ik wil toch nog even noemen twee biografieën van Eleonora van Aquitaine. Van Guus Pikkemaat en van Régine Pernoud. Beiden zeer de moeite waard en wat beschrijven zij een bijzondere vrouw. Dat zou ze nu, in onze tijd, zijn, laat staan in de 12e eeuw.

  3. Leuk om zo eens in je eigen leesverleden te duiken. In willekeurige volgorde kom ik tot:

    1. L.F. Celine, Reis naar het einde van de nacht.
    Een klassieker, maar met recht. Zelden zoiets gelezen. Werd daarna spontaan lid van het Nederlandse Celine-genootschap.
    2. George Orwell, Road to Wigan ( maar in het Nederlands gelezen)> trouwens alles van Orwell sprak me aan.
    3. Gerard Reve, De Avonden.
    ook een klassieker met recht. Ik was 20 toen ik het las en maakte grote indruk, waarschijnlijk omdat ik zoveel herkende + weergaloos geschreven.
    4. Theun de Vries en dan zeker niet alleen ‘Het meisje met het rode haar’..
    Theun de Vries is altijd verketterd door Neerlandici, maar ik heb veel van hem gelezen. Sociaal realisme, maar wel van de beste soort. Zwaar ondergewaardeerd.
    5. Bernlef, Hersenschimmen > gewoon meesterlijk. Toen mijn eigen moeder dementerend was, heb ik het nog eens herlezen.
    6. Simone de Beauvoir bijv “Een welopgevoed meisje”> Ook voor een man een schrijfster die veel te zeggen had, zeker toen ik nog student was.
    7. Verzameld werk van Martinus Nijhoff > ik heb niet erg veel poëzie gelezen, maar dit sprak me bijzonder aan. De zin “….en de dood is het die ons wakker schudt” gebruik ik nog regelmatig bij een sterfgeval. Wat een wijsheid en dat in een half zinnetje !
    8. Kader Abdolah, Het huis van de moskee. > speelt in Iran, maar het had ook Nijmegen rond 1970 kunnen zijn: generatieconflict, opstandige jongeren, traditie versus moderne tijd.
    9. L.P. Boon, Pieter Daens. Wat een vertelstijl en zo breng je geschiedenis tot leven
    10. Tenslotte een persoonlijke topper, niet echt literatuur maar wel een schrijver die grote invloed op me had: Ton Lemaire bijv ‘Over de waarde van culturen’ > toen ik dat voor mijn bijvak gelezen had, snapte ik de wereld beter ! Hij was cultuurfilosoof in Nijmegen, maar woont nu op het Franse platteland. Schrijft ook boeken over wandelen, paddenstoelen, indianen, etc..

Laat een reactie achter bij Leo saleminkReactie annuleren