Lezersdagboek: HEX

WP_002231

Toen HEX uit kwam wist ik direct dat ik het wilde lezen. Het speelt in Beek, bij Nijmegen, en draait om hoe dat dorp zucht onder de vloek van een Heks. Dat de schrijver zijn inspiratie ontleent aan een Nederlandse streeklegende spreekt me erg aan, en dat het zich afspeelt nabij mijn woonplaats is daarbij een mooie bonus.

Wat ook helpt is dat de schrijver, Thomas Olde Heuvelt, een erg sympathieke man is. Vriendelijk en innemend (in schril contrast met de afstandelijkheid en de verzuurde kift die je bij schrijvers in de zg literaire hoek regelmatig tegen komt). Thomas is wel verschrikkelijk ambitieus, maar door zijn ‘gunfactor’ heeft dat geen zweem van arrogantie. Het is zo’n schrijver die je zijn succes gunt. Als er een x-factor zou bestaan voor schrijvers, was hij bij voorbaat de onbetwiste winnaar.

Met een gezonde portie leeszin begon ik aan HEX. In het boek doen de bewoners van Beek er alles aan het bestaan van de rondwarende heks verborgen te houden voor de buitenwereld. Een groepje jongeren kan zich niet schikken in de eeuwenoude traditie van passieve geheimhouding en vanaf dat moment raakt de relatief vreedzame status quo langzaam ontwricht. Het gegeven is even eenvoudig als briljant. De jongeren herinneren me aan de tijd dat ik de boeken van De Vijf verslond. De aanwezige heks zet echter direct de toon voor een fikse portie angst en vervreemding.

De openingsscène is direct lekker raar. Een ongeluk dat geen ongeluk is. Een draaiorgel dat geen draaiorgel is. De boodschap is me duidelijk: niets is wat het op het eerste gezicht lijkt in Beek. Die belofte wordt in de loop van het boek overigens niet echt ingelost. Blijkbaar zoek ik naar een laag die er niet is. Een neporgel is gewoon een neporgel en staat symbool voor het verborgen houden van de heks. Niets meer, niets minder. Mij ook prima, het leest er niet minder lekker om.

Er lijkt na de openingsscène niet echt één hoofdpersoon te zijn. Beurtelings worden verschillende personages gevolgd. Daardoor krijg je een mooi beeld van hoe de vervloekte Beekse samenleving in elkaar steekt. Door die verteltrant kreeg ik geen sterke band met de personages en de verwachtte escalatie kwam naar mijn smaak wat langzaam op gang.

De schrijfstijl is vlot, soms op het expressionistische af. Die stijl vormt met het aansprekende thema en de beeldende beschrijvingen de kracht van het boek. Af en toe vliegt de schrijver uit de bocht. Dan haalt een al te losse beeldspraak of verhaspeling me uit het verhaal.

Ergens op de helft legde ik het boek weg en bleef het een aantal weken onaangeroerd op mijn nachtkastje liggen. Ik had nog geen binding met de personages en ik vond het ook nog niet heel erg spannend. Het was uiteindelijk de heks die me met haar moeizame gefluister terugriep. Het beeld van de heks Katharina, met haar dichtgenaaide ogen en vrijwel dichtgenaaide mond, intrigeerde me. Ze is eerder meelijwekkend dan bedreigend. In de bevolking van Beek leek nog eerder het kwaad te schuilen. Die ongerijmdheid maakte me nieuwsgierig en liet me verder lezen.

Als uiteindelijk de handeling versnelt en de situatie in Beek verslechtert neemt de spanning toe. Een impuls om het boek weg te leggen heb ik daarna niet meer gehad. In ieder geval wilde ik weten hoe het verhaal afloopt. Een echte hechting met de personages komt echter ook niet meer tot stand. Hoewel er uiteindelijk wat meer gefocust wordt op een paar personages, wisselt op belangrijke momenten het perspectief en klinkt ook in toenemende mate de alwetende verteller door in het verhaal. Dat zijn effecten die het verhaal wel heel mooi op spanning houden, maar het persoonlijk drama blijft er meer door op afstand. Eigenlijk interesseert het me niet zo heel erg wat de personages overkomt; mijn nieuwsgierigheid op plotniveau laat me de pagina’s omslaan.

Naar het eind toe gaat Thomas Olde Heuvelt lekker los met mooie gruwelijke beschrijvingen. Chapeau voor zijn creativiteit en verbeeldingskracht: het is een heerlijke bad trip. De epiloog (wat voor mij gewoon het laatste hoofdstuk had mogen zijn) is heel mooi schrijnend. Uiteindelijk wordt daarin het boek niet alleen gedragen door de vlotte schrijfstijl en de aansprekende plot, maar ook door het menselijk drama. Dat had van mij nog wel iets meer ruimte mogen krijgen, maar het bevredigt wel. En als ik het boek uitheb, heb ik warempel een beetje heimwee. Het smaakt naar meer.

In de Bijlage nog een aantal overwegingen bij Hex die belangrijke onderdelen van de plot verraden. Niet lezen dus als je het boek nog gaat lezen.

WP_002229

Geef een reactie