In ieder stukje proza zit bij voorbaat dramatische spanning verborgen. Alles wat geschreven wordt zal door de lezer onwillekeurig vergeleken worden met de werkelijkheid. Zoals het daar op papier staat, zou het zo echt gebeurd zijn? Of kunnen zijn? En waar is het op geïnspireerd? Non-fictie pretendeert zo dicht mogelijk bij de gedeelde werkelijkheid te blijven. Fictie dwaalt daar in theorie doelbewust vanaf. Toch wordt in veel fictie het meest kenmerkende voordeel van het genre niet uitgebuit. Het is soms pas goed als het echt gebeurd had kunnen zijn. Als alles klopt met de werkelijkheid zoals we die kennen. Minutieus worden werkelijk bestaande plekken en historische feiten in boeken geplaatst in de hoop dat die daardoor aan echtheid en dus aan overtuigingskracht winnen. Dat is prachtig en daar genieten we van.
Maar gelukkig is er ook proza dat echt afdwaalt van wat ons vertrouwd is, ons wegvoert naar verre mysterieuze oorden en vertelt van gebeurtenissen die in onze beleving nooit zo zouden kunnen gebeuren. Daar zijn ook een heleboel mooie voorbeelden van, niet alleen in de genreliteratuur, maar zeker ook bij mainstream Nederlandse schrijvers.
Martijn Lindeboom opent met dat onderwerp een series essays over fantastiek op boekenwebsite Ezullia. Ik schreef voor die serie een verkenning over de oorsprong van het fantasy-genre. Voor de online-lezer staat een fast-read versie daarvan vanaf vandaag op Ezullia. De uitgebreide versie download je hieronder in of epub formaat.