Er valt altijd meer te griezelen dan je denkt

Op school leerde ik al dat buiten de fantastische vertellingen van Bordewijk er in het Nederlands niets noemenswaardigs was geschreven aan genreverhalen.

Het was niet dat er weinig aan genreverhalen werd uitgegeven. Toen ik in de jaren 80 meer en meer begon te lezen en van lieverlee de fantasy en horror ontdekte, stonden de tweedehands boekwinkels vol met boeken van Nederlandse uitgeverijen. Bruna had een befaamde fantasy en horror reeks met vertaald werk en Bert Bakker gaf Dunsany en andere vroege klassieken uit. Meulenhof had warempel een paar schrijvers van eigen bodem in het fonds.

Er worden nog steeds veel genreverhalen uitgegeven, zowel door grote uitgeverijen als Luithing, als door gespecialiseerde uitgeverijen als Books of Fantasy. In toenemende mate zien we ook Nederlandse auteurs gepubliceerd worden.

Ook zijn er pogingen om de genreliteratuur in kaart te brengen en wat er geschreven is aan de vergetelheid te ontrukken. Dennis Schouten stelde twee mooie bibliografieën samen die laten zien dat de genreliteratuur in de lage landen geen zieltogend, maar hoogstens een sluimerend bestaan leidde.

Op vakantie las ik een boekje met de illustere titel ‘Het gruwelkabinet, dertien horror verhalen uit de negentiende eeuw’. De titel was al vrij lang, maar van belang is wel te vermelden dat het om oorspronkelijk Nederlandstalig werk gaat. Het boekje, zo vertelt de binnenflap, is onderdeel van de Feniksreeks. Er stond nergens wat de Feniksreeks precies is, maar ik stel mij zo voor dat de reeks probeert volstrekt vergeten delen van de Nederlandse literatuur uit hun as te doen verrijzen.

Hoeveel er ook wordt uitgegeven, het aanzien van de genreliteratuur is in Nederland maar matig: het wordt lectuur bevonden. Dat merk je bij uitgeverijen en critici en ik kom het vooroordeel ook tegen bij de schrijvers van genreverhalen zelf. Ik vind het een vrij rigide en typisch Nederlandse houding. Het verschil tussen literatuur en lectuur wordt mijns inziens gemaakt door de kwaliteit en diepgang van een verhaal, niet door het gekozen decor of een handvol toegepaste stijlkenmerken.

Als je wat meer afstand neemt en het Nederlands taalgebied in zijn geheel beschouwt, blijkt er meer fantastische literatuur geschreven dan veelal wordt aangenomen. Van de week stuitte ik op ‘The Dedalus Book of Flemish Fantasy’. Daar staan alleen maar schrijvers in die bij de lessen Nederlandse literatuur behandeld worden. Maar wellicht voor ander werk, dat wel.

Deadalus Books

http://www.dedalusbooks.com/top.php?id=00000215&s=1

 

Dennis Schouten
Duivelse boeken : twee eeuwen griezelliteratuur in de Lage Landen : een bibliografie
http://cf.hum.uva.nl/nhl/bizon/schouten.htm
Het onnoembare. Fantastische griezelliteratuur in de traditie van Weird Tales, Arkham House en de Cthulhu-mythologie. Inleiding, catalogus en bibliografie.

1 thought on “Er valt altijd meer te griezelen dan je denkt”

  1. Mooi artikel! Ben de laatste tijd ook steeds meer genrewerken van eigen bodem aan het ontdekken. Momenteel bezig in een boek van Tais Teng en Paul Harland.

    Kan er slecht tegen dat veel Nederlanders zo minachtend doen over fantastische literatuur alsof het allemaal pulp is. Ook een grote schande dat wij op school voor de leeslijst geen fantasy mogen kiezen omdat ´dat niet serieus is´. Al die calvinistisch opgevoede schrijvers met hun zeurderige dramatische verhalen boordevol seks, ik zie er minder diepgang in als in het standaard science-fiction boek.

Geef een reactie