Een paar weken terug verscheen ‘Personages, conflict, perspectief’ van Frans Stüger. Ik heb ooit les van hem gehad en ik heb veel aan zijn lessen gehad. Tot mijn verbazing ergerde ik me direct bij het lezen van alleen maar de inleiding van zijn boek. Ik wist niet precies waarom. De toon was een beetje uit de hoogte, alsof hij de wijsheid in pacht had, maar zijn vakkennis en ervaring rechtvaardigen dat. Ik kan die toon van hem goed hebben.
Een ander onverwacht ergernismoment had ik afgelopen week bij het lezen van het essay ‘Hoe schrijf ik een goed verhaal’ van redacteur Jurgen Snoeren. Het is een goed essay: alle elementaire schrijftechnieken komen aan bod. Waarom gingen toch mijn nekharen overeind staan?
Mijn oog viel op de zinsnede: ‘Beginnende schrijvers doen er goed aan…’ en toen ik die woorden herkauwde realiseerde ik me waardoor mijn ongenoegen gevoed werd. Aan beide werken leek de veronderstelling ten grondslag te liggen dat wie maar precies doet wat in die boeken staat, automatisch goede verhalen zal schrijven. De geleverde leidraad kan de beginnende auteur voor veelgemaakte fouten en misstappen behoeden.
Er zullen auteurs zijn voor wie het zo werkt. Ongetwijfeld. Maar ik koester de overtuiging dat iedereen anders schrijft en vooral dat iedereen op een andere manier leert schrijven. Je kunt een beschrijving van de elementaire schrijftechnieken niet voorzien van een paar tips en gemeenplaatsen en denken dat je daarmee ook een universeel leerboek hebt. Het schrijfproces is recursief, waarmee ik wil zeggen: de elementen en fases in het schrijfproces kan je herhalen en ze hebben geen vaste volgorde. En in al die fases moet je als beginnend auteur fouten mogen maken: dat blijft een van de meest effectieve manieren om te leren.
De schoonheid van het verhaal komt vaak door een ruw randje of een dissonant. Dat maakt het eigen, bijzonder en verrassend. Het goed plaatsen van zo’n element leer je door ervaring. En volgens mij juist ook door een royale ervaring met experimenten die gedoemd waren te mislukken. De veronderstelling dat een goed leerboek of essay het maken van fouten voorkomt of overbodig maakt, laat zien dat een vakspecialist niet automatisch een groot onderwijzer is.
Ik weet ook wel (overigens uit mijn eigen jarenlange ervaring) dat het in de wind slaan van goede adviezen niet zomaar leidt tot kwaliteit. Het is wel een gezond element in een mooie leercurve. En in die leercurve hoort overigens ook, op z’n tijd, het tot je nemen van elementaire schrijf- en verhaaltechnieken bij hoort. Ik weet nog wel twee werkjes die ik voor zo’n moment van harte aan kan bevelen.
Helemaal mee eens! Ik denk dat het belangrijkste voor een schrijver is het vinden van je eigen stem/vorm. Als je je zekerder voelt in hoe je iets wilt vertellen kijk je vanzelf ook niet mee naar die ‘regeltjes’. Mijn advies: lees veel, schrijf veel!
ik ben ook mee eens ik schrijf ook heel graag