Ik moet eerlijkheidshalve bekennen dat ik de afgelopen tien jaar meer toneelstukken heb geschreven dan dat ik er in het theater heb gezien. Dat ligt voor een deel aan mij: ik heb nog zoveel meer liefhebberijen. Voor een deel ligt het ook aan wat er in de theaters te zien was. Het repertoire lijkt voor een groot deel een eindeloze herhaling van steeds dezelfde stukken. Weer diezelfde paar stukken van Shakespeare. Bijvoorbeeld.
Ik kreeg van de week een uitnodiging voor de voorstelling Voorjaarsontwaken door Oostpool. Dat is ook zo’n stuk dat ik in de loop der jaren iets te vaak heb gezien. Tot overmaat van ramp wordt in de begeleidende blurb weer eens beweert dat de thema’s van alle tijden zijn en dat het stuk dus ‘van deze tijd is’.
Het is een hardnekkig misverstand dat als een stuk universele thema’s behandelt, het daarmee automatisch actueel is. Het bewuste stuk van Frank Wedekind gaat over een groep opgroeiende jongeren anno 1891. Belangrijke thema’s zijn seksualiteit, liefde en dood. De moraal en de omstandigheden van de vertelling zijn ten volle die van meer dan een eeuw terug. Daar is niets actueels of universeels aan. Het is wel boeiend. Wedekind heeft een prachtig stuk drama opgeleverd en dat maakt het ook nu nog interessant om naar te kijken.
Maar blijkbaar vinden veel theatermakers dat niet genoeg. Er moet beweerd worden dat het actueel is. Er moet een poging gedaan worden om het stuk tijdloos te maken of te moderniseren. Het zijn de dogma’s van deze tijd. Dat is jammer, want daarmee gaat al snel een deel van de context die tot het drama bijdraagt verloren. En echt van deze tijd wil het ook niet worden. Daarvoor zou je een nieuw stuk moeten schrijven, vanuit een hedendaagse context, met hedendaagse personages.
